Prawo i podatki

Struktury prawne

Majątek rodzinny, z uwagi na swoją złożoność i różnorodność potrzeb, często korzysta z różnych struktur prawnych do optymalizacji zarządzania aktywami, zabezpieczenia majątku i planowania podatkowego. Do najczęstszych form prawnych, z którymi Family Office się spotyka, należą:

Spółki kapitałowe – są często wykorzystywane do zarządzania konkretnymi aktywami rodziny, jak np. nieruchomości. Oferują one pewien poziom ochrony majątkowej i są elastyczne pod względem struktury własności i zarządzania.
Fundusz Rodzinny (Family Trust) – jedno z najbardziej popularnych narzędzi w planowaniu sukcesyjnym i podatkowym, które pozwala na zabezpieczenie majątku i jego efektywny transfer między pokoleniami z minimalnym obciążeniem podatkowym. W polskiej formule prawnej mogą być to Fundusze Inwestycyjne Zamknięte tworzone i zarządzane przez TFI. W ujęciu międzynarodowym są to zazwyczaj fundacje lub dedykowane funduszowe formy prawne w przyjaznych temu jurysdykcjach, np. w Luxemburgu, na Cyprze czy Gibraltarze.
Fundacja rodzinna – pozwala na formalne odseparowanie biznesu i majątku rodzinnego, bowiem majątek inwestycyjny rodziny staje się własnością fundacji rodzinnej. Majątek fundacji, zarządzany w bezpiecznej formule funduszu wieczystego, ma zapewnić beneficjentom środki finansowe, a przy tym realizować wizję fundatora.
Holdingi – struktury holdingowe są często używane do konsolidacji różnych rodzajów aktywów pod „jednym dachem”. Umożliwiają one efektywne zarządzanie i kontrole nad spółkami zależnymi. Zazwyczaj są to grupy kapitałowe należące do majątku rodzinnego, które prowadzą działalność operacyjną.
Spółki Specjalnego Przeznaczenia (Special Purpose Vehicle, SPV) – struktury utworzone w celu realizacji konkretnych projektów lub transakcji. Mogą być one wykorzystane do zakupu nieruchomości, inwestycji w unikatowe aktywa czy przeprowadzenia innych operacji finansowych.
Offshore Structures – podmiot używany głównie do optymalizacji podatkowej i zabezpieczenia majątku. Zakładanie takich struktur wymaga ostrożnego podejścia z uwagi na rosnące regulacje i kontrolę ze strony organów podatkowych.

Kluczową kwestią w wyborze odpowiedniej struktury prawnej jest zrozumienie specyfiki i potrzeb rodziny, jej celów inwestycyjnych i planów na przyszłość. Wybór formy prawnej wpływa na wiele aspektów działalności Family Office, od zasad zarządzania i kontroli, przez kwestie podatkowe, aż po planowanie sukcesyjne.

Oczywiście nie ma jednej uniwersalnej formy prawnej dla każdego Family Office. Co więcej, w zdecydowanej większości przypadków znaczący majątek rodzinny uformowany jest w kilku, kilkunastu czy nawet kilkudziesięciu podmiotach o różnej formie prawnej. Wybór i złożoność zależy od indywidualnych okoliczności i celów rodziny. Jednakże, ponieważ są to skomplikowane struktury, dlatego ostateczna decyzja powinna być podejmowana w konsultacji z doradcami prawnymi i podatkowymi specjalizującymi się w zarządzaniu majątkiem.

Doradztwo prawne

Doradztwo prawne stanowi kluczowy element zarządzania w ramach Family Office, nie tylko z uwagi na złożoność prawno-podatkową struktur własności, ale także z powodu szczególnych potrzeb i wyzwań, jakie niesie ze sobą zarządzanie majątkiem na dużą skalę. Wszechstronna wiedza prawna jest konieczna do skutecznego zarządzania aktywami, strukturami inwestycyjnymi i planowaniem sukcesyjnym.

Rodziny korzystają z doradztwa między innymi w kwestiach dotyczących:

Struktury prawnej – pomoc w doborze optymalnej struktury prawnej, która minimalizuje obciążenia podatkowe i zapewnia efektywne zarządzanie majątkiem.
Transakcji i Due Diligence – doradztwo prawne jest niezbędne przy zawieraniu umów, negocjacjach czy transakcjach M&A. Proces due diligence wymaga analizy prawnej, która umożliwi identyfikację ryzyka i korzyści związanych z daną inwestycją czy akwizycją.
Planowanie sukcesyjne – jeden z najważniejszych aspektów zarządzania majątkiem w ramach Family Office. Doradcy prawni pomagają w opracowaniu planu, który zapewnia płynny i efektywny transfer majątku pomiędzy pokoleniami.
Sprawy regulatoryjne – doradcy prawni muszą być na bieżąco z regulacjami i przepisami prawnymi, które mogą wpłynąć na zarządzanie majątkiem. To obejmuje zarówno przepisy krajowe, jak i międzynarodowe.
Sporów i ryzyka prawnego – doradztwo prawne w Family Office nie ogranicza się tylko do zarządzania aktywami i optymalizacji podatkowej. Doradcy prawni pomagają także w zarządzaniu ryzykiem i reprezentują interesy rodziny w przypadku sporów prawnych czy arbitrażu.
Własności intelektualnej i aktywów niematerialnych – aktywa takie jak patenty, znaki towarowe czy prawa autorskie stanowią istotną część portfolio inwestycyjnego. Doradztwo prawne w tym zakresie obejmuje zarówno rejestrację i ochronę tych aktywów, jak i negocjowanie umów licencyjnych czy transakcji ich sprzedaży.
Filantropii – doradztwo prawne pomaga w utworzeniu fundacji lub innych struktur prawnych, które efektywnie zarządzają aktywami przeznaczonymi na cele dobroczynne.

Doradztwo podatkowe

Doradztwo podatkowe w kontekście Family Office koncentruje się na kilku krytycznych aspektach zarządzania majątkiem rodziny, z uwzględnieniem specyfiki przepisów podatkowych oraz ich wpływu na strukturę majątkową i przepływy finansowe. Głównym celem jest zabezpieczenie interesu beneficjentów oraz optymalizacja struktury podatkowej w sposób, który zabezpiecza majątek, minimalizując przy tym obciążenia fiskalne w ramach obowiązującego prawa.

Strategia podatkowa

Rzetelne doradztwo podatkowe powinno zidentyfikować i zaimplementować różne strategie optymalizacji podatkowej, mające na celu minimalizację obciążenia podatkowego w zgodzie z obowiązującym prawem. Może to obejmować wykorzystanie dostępnych ulg, odliczeń, amortyzacji majątku oraz identyfikację korzystnych reżimów podatkowych. Zmienność prawa podatkowego często wymusza zmienność w zakresie struktur, jednakże zmiana jurysdykcji prawnych jest już poważnym przedsięwzięciem i nie jest, a nawet nie powinna być realizowana często.

Due Diligence podatkowe

Family Office często angażują się w procesy fuzji, przejęć oraz innych transakcji wymagających rzetelnej analizy podatkowej. Due diligence podatkowe jest niezbędne do zrozumienia wszelkich obciążeń, zobowiązań czy zagrożeń podatkowych związanych z daną transakcją.

Zarządzanie zobowiązaniami podatkowymi

Eksperci ds. podatków w Family Office są odpowiedzialni za monitoring i zarządzanie bieżącymi zobowiązaniami podatkowymi. Obejmuje to nie tylko obliczenia i rozliczenia podatkowe, ale także reprezentowanie rodziny w kontaktach z organami podatkowymi oraz ewentualne postępowania sporne czy audyty.

Międzynarodowe prawo podatkowe

Dla rodzin z majątkiem rozlokowanym w różnych jurysdykcjach, zrozumienie i zarządzanie międzynarodowymi zobowiązaniami podatkowymi jest kluczowe. Konieczne jest tu głębokie zrozumienie przepisów dotyczących podwójnego opodatkowania, przepisów CFC (Controlled Foreign Corporation) oraz innych międzynarodowych regulacji podatkowych.

Planowanie sukcesyjne

Chociaż jest to aspekt często rozpatrywany w kontekście doradztwa prawnego, jego podatkowe implikacje są równie istotne. Strategie takie jak przekazanie majątku do trustów, fundacji czy wykorzystanie darowizn rodzinnych muszą być zaplanowane w sposób, który minimalizuje obciążenie podatkowe.

Doradztwo podatkowe w Family Office jest niezbędnym elementem zarządzania złożonym majątkiem rodziny. Wiedza i doświadczenie doradców podatkowych są kluczowe w optymalizacji struktury podatkowej, zarządzaniu ryzykiem i zapewnieniu zgodności z przepisami, co w rezultacie prowadzi do zabezpieczenia majątku.

Doradztwo ubezpieczeniowe

Doradztwo ubezpieczeniowe w ramach Family Office stanowi integralny element zarządzania ryzykiem i majątkiem rodziny. W kontekście złożonych portfeli inwestycyjnych, różnorodnych aktywów i globalnej ekspozycji, adekwatne ubezpieczenie jest nie tylko opcją, a często wręcz koniecznością.

Pierwszym krokiem w procesie doradztwa ubezpieczeniowego jest zawsze dogłębna analiza ekspozycji na ryzyko. Obejmuje to zarówno ryzyka związane z aktywami finansowymi, jak i te dotyczące innych rodzajów majątku, takich jak nieruchomości, kolekcje sztuki, jachty czy samoloty prywatne. Każdy z tych elementów niesie ze sobą specyficzne zagrożenia, które wymagają indywidualnego podejścia.

Kolejno, na podstawie przeprowadzonej analizy, doradca ubezpieczeniowy Family Office selekcjonuje produkty ubezpieczeniowe najlepiej odpowiadające profilowi ryzyka i potrzebom rodziny. Może to obejmować ubezpieczenia majątkowe, odpowiedzialności cywilnej, ubezpieczenia zdrowotne i życiowe, a także specjalistyczne polisy takie jak ubezpieczenie dzieł sztuki czy kryzysowe ubezpieczenie odbioru okupu (K&R).

Podobnie jak w przypadku doradztwa podatkowego, również w przypadku doradztwa ubezpieczeniowego ważne są regularne audyty i kontrole zgodności z obowiązującymi regulacjami i standardami. To nie tylko zabezpiecza przed ryzykiem finansowym, ale również zapewnia spokój ducha, że wszelkie obowiązki są realizowane w sposób profesjonalny i zgodny z prawem.

Doradztwo ubezpieczeniowe w Family Office nie kończy się jednak na wyborze polisy. Regularna analiza i renegocjacja warunków ubezpieczenia są niezbędne do optymalizacji kosztów i zabezpieczenia przed niekorzystnymi zmianami w środowisku rynkowym lub regulacyjnym. Co więcej, efektywne doradztwo ubezpieczeniowe jest ściśle koordynowane z innymi elementami zarządzania majątkiem, w tym z doradztwem inwestycyjnym, prawnym i podatkowym.

Tylko holistyczne podejście może zapewnić pełne zrozumienie i zarządzanie ryzykiem, jakie niesie ze sobą posiadanie i zarządzanie majątkiem.

Fundacja Rodzinna

Od maja 2023 roku w Polsce istnieje nowa forma prawna zorientowana na zarządzanie majątkiem rodzinnym: Fundacja Rodzinna. Zaprojektowana z myślą o efektywnym i zrównoważonym zarządzaniu aktywami, fundacja rodzinna staje się coraz bardziej popularnym narzędziem wśród posiadaczy znaczącego majątku (kilkadziesiąt milionów złotych), jednakże minimalna wartość kapitału założycielskiego jest na relatywnie niskim poziomie i wynosi 100 tysięcy złotych.

Głównym celem Fundacji Rodzinnej jest konsolidacja majątku rodziny w jednym miejscu, co znacząco ułatwia jego przekazanie przyszłym pokoleniom. To nie jest forma działalności gospodarczej, natomiast jest to rodzaj funduszu inwestycyjnego, gdzie główny nacisk kładziony jest na strategiczne zarządzanie aktywami i ich ochronę. Założyciel, będący pierwotnym właścicielem majątku, określa główne ramy działalności fundacji, w tym wyznaczanie beneficjentów i zasad jej funkcjonowania.

Każda Fundacja Rodzinna posiada statut, który definiuje jej główne zasady działania. Obejmuje to takie elementy jak nazwa, siedziba, cel działalności i wykaz beneficjentów. Fundacja rodzinna jest zarządzana przez zarząd, a jej działalność podlega kontroli Rady Fundacji. Beneficjenci są określeni w statucie i posiadają określone uprawnienia, takie jak zatwierdzanie sprawozdań finansowych czy wybór audytora.

Jeżeli założyciel fundacji jest również właścicielem przedsiębiorstwa, fundacja rodzinna może stanowić narzędzie do zabezpieczenia ciągłości działania firmy. Dzięki temu, biznes może pozostać w rękach rodziny, co jest często kluczowe dla długoterminowej strategii przedsiębiorstwa.

Jednym z dodatkowych atutów Fundacji Rodzinnej są korzystne rozwiązania podatkowe. Założyciel, przekazując majątek do fundacji, nie jest zobowiązany do uiszczenia podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT). W razie likwidacji fundacji i przekazaniu środków beneficjentom, stawka podatku CIT dla beneficjentów wynosi 15%, w porównaniu do standardowej stawki 19%. Oczywiście uwarunkowania podatkowe mogę się zmienić i nie być tak korzystne ja obecnie, jednakże pomimo to, nie powinny one przysłonić idei funkcjonowania tej formy prawnej, która podąża za rozwiązaniami funkcjonującymi już od lat w Europie Zachodniej czy USA.

Fundacja Rodzinna w Polsce jest innowacyjnym i atrakcyjnym rozwiązaniem dla właścicieli majątków rodzinnych oraz rodzinnych przedsiębiorców. Jeżeli za tą formą prawną pojawią się szybko, adekwatne do potrzeb, rozwiązania prawne w zakresie możliwości zewnętrznego zarządzania majątkiem fundacji rodzinnej, to w sposób oczywisty rozwinie się rynek usług długoterminowego zarządzania majątkami rodzinnymi i nie będzie konieczne realizacji tych działań wewnątrz fundacji.